Τετάρτη 3 Απριλίου 2013

Αντώνης… Βάργκας σερέτης και η περιπέτεια της Κάρμεν

Μια χουμοριστική ρεμπέτικη… τριλογία του 1939 που άφησε εποχή, εμπνευσμένη από ένα τραγούδι το οποίο ακούστηκε για πρώτη φορά στην ταινία του Ισπανού σκηνοθέτη Φλοριάν Ρέι «Carmen la de Triana» (1938) από την Αργεντινοϊσπανίδα ηθοποιό Ιμπέριο Αρχεντίνα. Το τραγούδι έχει τίτλο «Antonio Vargas Heredia» και είναι των Χουάν Μοστάζο, Χοακίν ντε λα Ολίβα και Φρανθίσκο Μερεσιάνο.
H πρωταγωνίστρια Ιμπέριο Αρχεντίνα, της οποίας το πραγματικό όνομα ήταν Μαγκνταλένα Νίλε ντελ Ρίο, ήταν παντρεμένη με τον σκηνοθέτη της ταινίας Φλοριάν Ρέι. Γεννήθηκε στην Αργεντινή το 1906 και πέθανε στην Ισπανία, σε ηλικία 97 χρόνων το 2003. Μεταξύ των θαυμαστών της ήταν ο Ισπανός δικτάτορας Φραγκίσκο Φράνκο και ο Αδόλφος Χίτλερ.



Antonio Vargas Heredia - Ιμπέριο Αρχεντίνα




Η ταινία προβλήθηκε στην Αθήνα το 1939 και σχεδόν αμέσως τα τραγούδια –μεταφρασμένα στα ελληνικά από τον στιχουργό Μιχάλη Γαϊτάνο– αποτέλεσαν τον κορμό της επιθεώρησης «Κάρμεν» που παρουσιάστηκε στο θέατρο Μικάδο της Θεσσαλονίκης. Παράλληλα κυκλοφόρησε σε δίσκο το τραγούδι «Αντόνιο Βάργκας Χερέδια» με τη φωνή της Δανάης Στρατηγοπούλου και ελληνικούς στίχους:

Αντόνιο Βάργκας Χερέδια - Δανάη


Έχει δύο χείλια, γαρούφαλου χρώμα
και δυο μάτια μαύρα που φλόγες σκορπάνε
και όπου περάσει ακούς μ’ ένα στόμα
Αχ, Αντόνιο Βάργκας Χερέδια Τσιγγάνε
Πηγαίνει μονάχος προς το μονοπάτι
να ‘βρει των τσιγγάνων τρελή συντροφιά
και όπως τον λούζει χλωμό το φεγγάρι
του δίνει πιο πλάνα ακόμα ομορφιά
Αντόνιο Βάργκας Χερέδια με την μεγάλη καρδιά
ποθώ πολύ τα φιλιά σου έστω και για μια βραδιά
Για το γερό σου το κορμί μιλάνε κάθε στιγμή
τρελές κοπέλες που ποθούν μαζί σου να φιληθούν.
Τα κορίτσια της Σιέρρα Μορένα
μπορούνε για σένα και να σκοτωθούν
Αντόνιο Βάργκας Χερέδια
μπορούνε για σένα και να σκοτωθούν

Εμπνευσμένο κυρίως από την υπόθεση της ταινίας και από κάποια της μουσικής του τραγουδιού «Antonio Vargas Heredia», κυκλοφορεί το 1939 το χασάπικο «Ο Αντώνης, ο βαρκάρης». Η μουσική είναι του Σπύρου Περιστέρη και οι στίχοι του Μίνου Μάτσα. Στον δίσκο, ως στιχουργός υπογράφει ως Πιπίτσα Οικονόμου, ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε αρκετές φορές ως στιχουργός. Τραγουδούν ο Μάρκος Βαμβακάρης και ο Απόστολος Χατζηχρήστος, ενώ μπουζούκι παίζει ο Περιστέρης και κιθάρα ο Κώστας Σκαρβέλης.

Ο Αντώνης, ο βαρκάρης


Ο Αντώνης ο βαρκάρης, ο σερέτης
έπαψε να ζει ρεμπέτης,
θέλει πλούτη και παλάτια
και της Κάρμεν τα δυο μάτια.
Επαράτησε τη βάρκα στο λιμάνι
κάτω στο Πασαλιμάνι,
τραγουδάει κι όλο πίνει
ταυρομάχος πάει να γίνει.
Μα ο άκαρδος ο ταύρος τον σκοτώνει
και στη γης τον εξαπλώνει,
σαν τον βλέπει η Κάρμεν κλαίει
πάει κοντά του και του λέει:
Αχ, Αντώνη μου βαρκάρη μου, σερέτη
τώρα μένω νέτη, σκέτη
μες στον κόσμο η καημένη
χήρα, παραπονεμένη.

Όταν ο Μοστάζο, συνθέτης του αυθεντικού τραγουδιού, πληροφορήθηκε την επιτυχία του «Αντώνη» κατέφυγε στα ελληνικά δικαστήρια απαιτώντας αποζημίωση από τους Περιστέρη και Μάτσα για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Το δικαστήριο όμως δεν δικαίωσε τον Ισπανό συνθέτη, καθώς η μουσική ήταν παραλλαγμένη και ο Μάτσας απέδιδε περιληπτικά την υπόθεση της ταινίας και όχι το νόημα των στίχων του πρωτότυπου τραγουδιού. Θρυλείται ότι ως μάρτυρα υπεράσπισης εμφανίστηκε κάποιος Αντώνης, ο οποίος ήταν βαρκάρης και δήλωσε ότι το τραγούδι γράφτηκε… γι’ αυτόν! Λίγο αργότερα ο Παναγιώτης Τούντας κυκλοφόρησε σε δίσκο τη δική του εκδοχή για την Κάρμεν: το τραγούδι «Τηλεγράφημα στην Κάρμεν», σε στίχους του ελάχιστα γνωστού Βασίλη Μαυροφρύδη, με τον Στράτο Παγιουμτζή και τον Στελλάκη Περπινιάδη:

Τηλεγράφημα στην Κάρμεν


Απόψε Καρμεντσίτα μου μπαρκάρω απ’ τον Περαία
και στη Σεβίλλη έρχομαι να κάνουμε παρέα.
Γλυκιά μου Κάρμεν έρχομαι, κοντά να γνωριστούμε
και δίχως άλλο κούκλα μου ταιράκια να γινούμε.
Να δεις μπουζούκι να σταθείς με ανοιχτό το στόμα,
που θα ξεχάσεις, ξέρε το, και τον Χερέδια ακόμα.
Κι από τον ταύρο, ξέρε το, δεν θα ’χω αβαρία,
γιατί έξι χρόνια έκανα χασάπης στα σφαγεία.

Και αυτό το τραγούδι γνώρισε επιτυχία, οπότε Περιστέρης και Μάτσας αποφάσισαν να δώσουν συνέχεια στις περιπέτειες της Κάρμεν, φέρνοντάς την στην Αθήνα. Στο τραγούδι γίνεται και έμμεση αναφορά στη δικαστική διαμάχη τους με τον Μοστάζο, αφού η Κάρμεν έρχεται στην Αθήνα για να πάρει την κληρονομιά του Αντώνη, όπως ο Ισπανός ήρθε για να πάρει τα δικαιώματα του τραγουδιού του. Στο τέλος όμως η Κάρμεν, όπως και ο Μοστάζο, πέφτει θύμα της ελληνικής καπατσοσύνης. Την άφιξη της Κάρμεν στην Αθήνα τραγουδούν ο Μάρκος Βαμβακάρης και ο Στράτος Παγιουμτζής. Μπουζούκι παίζει πάλι ο Περιστέρης και κιθάρα ο Κώστας Σκαρβέλης.

Η Κάρμεν στην Αθήνα


Ήρθε η Κάρμεν στην Αθήνα
η Ιμπέριο Αρτζεντίνα
την κληρονομιά να πάρει
του Αντώνη του βαρκάρη.

Απ’ το τρένο μόλις φτάνει
τρέχει στο Πασαλιμάνι
τη βαρκούλα ν’ αντικρίσει
τα κουπιά της να φιλήσει.

Κει που γύριζε η καημένη
βλέπει κατατρομαγμένη
μες στην βάρκα τον Αντώνη
τα πανιά του να απλώνει.

Αντωνάκη μου βαρκάρη,
ταυρομάχε παλικάρι,
ζεις ακόμη ή γελιέμαι
σε θωρώ κι αναρωτιέμαι.

Κάρμεν Κάρμεν μη φωνάζεις
μη με βλέπεις και τρομάζεις
να πεθάνω ήταν κρίμα
κι έκανα το ψευτοθύμα.

Μπορεί ο Αντώνης να τη γλύτωσε από τους ταύρους και την εξορία στην Ισπανία, η Ευρώπη όμως ήδη κολυμπούσε στο αίμα, εξαιτίας των σχεδίων του Χίτλερ. Η Ελλάδα ενεπλάκη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και οι Περιστέρης - Μάτσας καλούν υπό τα όπλα τον Αντώνη τον βαρκάρη, και ντύνουν το τραγούδι με στίχους που βάλλουν κοροϊδευτικά κατά του Μουσολίνι. Το τραγούδι κυκλοφορεί το 1940 με τίτλο «Το Όνειρο του Μπενίτο» και με τις φωνές του Μάρκου Βαμβακάρη και του Απόστολου Χατζηχρήστου:

Το Όνειρο του Μπενίτο


Ο Μπενίτο κάποια νύχτα ζαλισμένος
είδε όνειρο ο καημένος,
πως βρισκόταν στην Αθήνα
σε μια φίνα λιμουζίνα,

Μα σαν ξύπνησε και ρίχνει ένα βλέμμα,
είπε, κρίμα να ’ναι ψέμα,
ένα τέτοιο μεγαλείο,
βρε παιδιά, δεν είν’ αστείο,

Φέρτε πένα, διατάζει, και μελάνι,
τηλεσίγραφο μας κάνει,
μα του λέμε εν τω άμα,
αν βαστάς κάνε το θαύμα,

Δεν περάσανε παρά ολίγες μέρες
κι οι θαυματουργές μας σφαίρες,
το τσαρούχι κι η αρβύλα
κάναν στον Μπενίτο νίλα,

Βρε Μπενίτο, μη θαρρείς για μακαρόνια
τα Ελληνικά κανόνια,
τα ’χουν χέρια δοξασμένα,
παλληκάρια ανδρειωμένα

Πηγές
► 24 Γράμματα
► Π. Κουνάδης «Το Ρεμπέτικο», εκδ. ΤΑ ΝΕΑ


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου