Μάρκος Βαμβακάρης - Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια

Από τα ωραιότερα ρεμπέτικα, ύμνος στη γυναίκα και ιδιαίτερα στο πιο ελκυστικό χαρακτηριστικό της, ιδίως την εποχή (1939) που γράφηκε το τραγούδι, τα μάτια, τα οποία για τον Μάρκο ήταν πηγή έμπνευσης για πάρα πολλά τραγούδια.

Το πρώτο δίστιχο προέρχεται από την παράδοση του δημοτικού και του μικρασιάτικου τραγουδιού, συναντάται σε πολλά μέρη της Ελλάδας, ενώ καταγράφεται και στα δίστιχα των λαϊκών ημερολογίων, από όπου πιθανώς το προσάρμοσε ο Μάρκος Βαμβακάρης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι κατανομές των φωνών, αν ληφθεί υπόψη ότι εκτός του Μάρκου και του Κώστα Ρούκουνα συμμετέχει και ο Στράτος Παγιουμτζής, το όνομα του οποίου, για άγνωστο λόγο, δεν αναγράφεται στην ετικέτα του δίσκου.Ορχήστρα με μπουζούκι, κιθάρα και μπαγλαμά από τους Βαμβακάρη, Σκαρβέλη και Παγιουμτζή αντίστοιχα.

Ο Μάρκος στην Αυτοβιογραφία του (Αγγελική Βέλλου-Κάιλ, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1978), περιγράφει το πρόσωπο για το οποίο έγραψε το τραγούδι αυτό:

[…] Όμως υπήρχαν και μάγκες οι οποίοι ήταν αιμοβόροι, π.χ. ο Μάθεσης και ο Σκριβάνος. Μόνο γι’ αυτόν τον Μάθεση μη μου πεις. Τομάρι. Άσ’ τονα. Ούτε να τονε βλέπω δεν θέλω. Δεν ήτανε καλός άνθρωπος για μένανε. Αυτός είχε μιαν αγαπητικιά (εκ των υστέρων έμαθα) στα Μπούρλα, εκεί στα μπουρδέλα, η οποία ήτανε Κρητικιά. Αυτή αγάπαγε εμένανε πάρα πολύ. Εμένα ήθελε, δεν ήθελε αυτόν. Κι έγραψα το τραγούδι γι’ αυτήν. Και αυτός εζήλευε γι’ αυτή τη δουλειά. Αυτός με μισούσε εμένανε, λόγω τού ότι νόμιζε ότι θα του πάρω την γκόμενα. Λοιπόν ένα βράδυ, ζούλα, με χτύπησε στο χέρι με ένα ξύλο και μου ’βγαλε το χέρι από τη θέση του. Μέσα στην αγορά του Πειραιώς. Υπέφερα για δέκα μέρες τα πάνδεινα μέχρι να συνέλθω […]

Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια

Μουσική - στίχοι: Μάρκος Βαμβακάρης

Τραγουδούν: Μάρκος Βαμβακάρης, Κώστας Ρούκουνας, Στράτος Παγιουμτζής

Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια, κατσαρά μαύρα μαλλιά

άσπρο πρόσωπο σαν κρίνος και στο μάγουλο ελιά.

Τέτοια ομορφιά ποτές μου, αχ! τσαχπίνα μου γλυκιά

δεν την έχω απαντήσει εις ετούτο το ντουνιά.

– Γεια σου Μάρκο μου, Καρούζο!*

– Γεια σου Ρούκουνα, Κεπούρα!**

Μαυρομάτα μου για ’σένα εκατάντησα τρελός

Θα πεθάνω δεν αντέχω έχω γίνει φθισικός.

Πόνους έχω εγώ κρυμμένους μες στα φύλλα της καρδιάς

με τα μάγκικά σου μάτια όταν φως μου με κοιτάς.

* Καρούζο Ενρίκο: ο «μυθικός» Ιταλός τενόρος των αρχών του 20ού αιώνα.

** Κεπούρα Γιαν, ο επίσης παγκοσμίως γνωστός Πολωνός τενόρος του Μεσοπολέμου.

---